Βιοψία προστάτη

Η βιοψία προστάτη είναι σήμερα μία από τις πιο συχνά εκτελούμενες επεμβατικές διαγνωστικές εξετάσεις στην Ουρολογία. Η εισαγωγή της εξέτασης PSA στις αρχές της δεκαετίας του 90, στα πλαίσια του ελέγχου ρουτίνας των ανδρών μετά την ηλικία των 50, έχει αυξήσει δραματικά τον διενεργούμενο αριθμό βιοψιών προστάτη. Ταυτόχρονα, την ίδια εποχή, η τεχνολογία επέτρεψε την κατασκευή μηχανημάτων υπερήχων με διορθικές κεφαλές που έφεραν επανάσταση στον τρόπο που διενεργείται η βιοψία προστάτη. Η βιοψία προστάτη έχει συντελέσει συνεπώς μεγαλύτερος αριθμός περιστατικών καρκίνου του προστάτη να διαγιγνώσκονται παγκοσμίως, αλλά και πιο έγκαιρα, δηλαδή σε στάδιο όπου υπάρχει ακόμη περιθώριο θεραπευτικών χειρισμών με αντικειμενικό σκοπό την πλήρη ίαση της νόσου.

Πότε πρέπει να γίνεται η βιοψία προστάτη?

Η βιοψία Προστάτη έχει πολύ συγκεκριμένες ενδείξεις βάση των οποίων πρέπει να διενεργείται. Αυτές είναι οι ακόλουθες:

Α. Αυξημένη τιμή PSA. Η Ουρολογική κοινότητα έχει θέσει σαν γενικό ανώτατο φυσιολογικό όριο τα 4 ng/ml, όμως αυτή είναι μόνο μία ενδεικτική τιμή που δεν πρέπει να ακολουθείται απόλυτα. Υπάρχουν περιπτώσεις που μία τιμή πάνω από αυτό το όριο μπορεί να θεωρηθεί φυσιολογική, για παράδειγμα για έναν άνδρα 70 ετών. Αλλά και μία τιμή πολύ κάτω από αυτή μπορεί να θεωρηθεί παθολογική, για παράδειγμα, για έναν άνδρα 50 ετών η ανώτατη φυσιολογική τιμή είναι τα 2.5 – 3 ng/ml.

Β. Μη φυσιολογική δακτυλική εξέταση. Η δακτυλική εξέταση είναι ίσως η πιο βασική από τις Ουρολογικές διαγνωστικές εξετάσεις. Ο Ουρολόγος εισάγει το δείκτη του χεριού του και ψηλαφεί την οπίσθια επιφάνεια του Προστάτη. Έτσι μπορεί να διαπιστώσει αν υπάρχουν περιοχές με οζίδια, σκληρίες, ή γενικά ύποπτες περιοχές. Μπορεί επίσης να εκτιμηθεί κατά προσέγγιση το μέγεθος του προστάτη καθώς και η συμμετρία των λοβών. Όταν ο Ουρολόγος κρίνει ότι στη δακτυλική εξέταση ο Προστάτης για κάποιο λόγο δεν είναι φυσιολογικός τότε αυτό αποτελεί ένδειξη για βιοψία προστάτη, ακόμη και αν το PSA είναι φυσιολογικό.

Γ.Αυξημένη ταχύτητα ανόδου του PSA(PSA velocity) μεγαλύτερη από 0.75 ng/dl ανά έτος

Πως γίνεται η βιοψία προστάτη?

Η βιοψία προστάτη γίνεται χρησιμοποιώντας το Διορθικό Υπερηχογράφο. Ο ασθενής ξαπλώνει στο εξεταστικό κρεβάτι σε αριστερή πλάγια θέση, και ο Ουρολόγος εισάγει στο ορθό του ασθενούς, με ήπιες κινήσεις , την κεφαλή του Διορθικού Υπερήχου. Με το υπερηχογράφημα λαμβάνει εικόνες από όλες τις περιοχές του προστάτη, υπολογίζει το μέγεθος του προστάτη και αναγνωρίζει πιθανές ύποπτες περιοχές. Στη συνέχεια εισάγει μια λεπτή βελόνα δια μέσου της κεφαλής του υπερήχου η οποία λαμβάνει μικρά κομμάτια από τον προστάτη αδένα, αφού πρώτα προηγηθεί έγχυση τοπικού αναισθητικού. Ο αριθμός των βιοψιών που λαμβάνονται σε κάθε βιοψία προστάτη ποικίλει, συνήθως όμως κυμαίνεται από 12 – 20 τεμάχια ,ανάλογα με το μέγεθος του προστάτη. Η όλη διαδικασία δεν διαρκεί περισσότερο από 10-15 λεπτά και είναι ανώδυνη. Τα τεμάχια της βιοψίας προστάτη τοποθετούνται σε ειδικό διάλυμα φορμόλης και αποστέλλονται για εξέταση από τον ειδικό Ιστοπαθολόγο.

Χρειάζεται κάποια ειδική προετοιμασία πριν τη βιοψία προστάτη?

Σε περίπτωση που ο ασθενής λαμβάνει αντιπηκτικά φάρμακα όπως Ασπιρίνη, Plavix, Sintrom ή άλλα, τότε αυτά πρέπει οπωσδήποτε να διακόπτονται ορισμένες μέρες πριν τη βιοψία προστάτη σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού.

⦁ Δεν υπάρχουν διαιτητικοί περιορισμοί ,εκτός αν η τοπική αναισθησία γίνει με μέθη.Μπορείτε να πάρετε το πρωινό ή το μεσημεριανό σας φαγητό και να πιείτε τα υγρά που επιθυμείτε πρίν προσέλθετε για τη βιοψία

⦁ Κάντε ένα κλύσμα(enemy fleet,έτοιμο προπαρασκευασμένο κλύσμα που θα προμηθευτείτε από το φαρμακείο) 3-4 ώρες πρίν την εξέταση

⦁ Ξεκινήστε τη λήψη της αντιβίωσης(συνήθως χορηγείτε σιπροφλοξασίνη 1000mg μια φορά την ημέρα)για 2 ημέρες πρίν την εξέταση και συνεχίστε την για 5 ημέρες ακόμα.Σε ασθενείς με αυξημένη τάση για λοιμώξεις(πχ διαβητικοί) έχει μεγάλη σημασία η αντιβιοτική προφύλαξη.Σε ασθενείς με βαλβιδοπάθεια η τεχνητή βαλβίδα απαιτείται η λήψη ειδικών αντιβιοτικών,τα οποία καθορίζει ο καρδιολόγος.

Μπορεί η βιοψία προστάτη να αποκλείσει 100% την πιθανότητα να πάσχω από καρκίνο του προστάτη?

Όταν κάποιος υποβληθεί σε βιοψία προστάτη και τα αποτελέσματα δεν δείξουν κάποιου είδους κακοήθεια, τότε αυτό είναι φυσικά καθησυχαστικό. Το αρνητικό όμως αποτέλεσμα βιοψίας ( δηλαδή να μην βρεθεί καρκίνος ) δεν διασφαλίζει 100% ότι δεν υπάρχει κακοήθεια στον προστάτη. Για παράδειγμα αν υπάρχει μία πολύ μικρή εστία κακοήθειας, μπορεί οι ληφθείσες βιοψίες να μην συμπεριλάβουν την περιοχή αυτή, έτσι ενώ θα υπάρχει μια μικρή εστία κακοήθειας στον προστάτη, το αποτέλεσμα των βιοψιών θα είναι αρνητικό. Για αυτό το λόγο, τα σύγχρονα πρωτόκολλα βιοψίας προστάτη περιλαμβάνουν εκτεταμένη λήψη βιοψιών από την κορυφή ( apex ), μεσότητα ( mid-gland ), και βάση ( base ) του δεξιού και αριστερού λοβού του προστάτη αδένα, ακριβώς για να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα να μην ληφθεί βιοψία από κάποια νεοπλασματική περιοχή του προστάτη.

Σε κάθε περίπτωση, το αρνητικό αποτέλεσμα βιοψίας προστάτη ( δηλ. να μην βρεθεί κακοήθεια ) μας καθησυχάζει ότι δεν υπάρχει κακοήθεια ή αν υπάρχει τότε η έκταση αυτής είναι περιορισμένη και όχι σε προχωρημένο στάδιο. Πρέπει όμως ο έλεγχος με δακτυλική εξέταση και PSA να συνεχίζεται.

Πότε μπορώ να επιστρέψω στις συνήθεις δραστηριότητες μου μετά τη βιοψία προστάτη?

Η βιοψία προστάτη δεν απαιτεί νοσηλεία, και ο ασθενής μπορεί σε σύντομο χρονικό διάστημα ( εντός 1-2 ωρών ) να επιστρέψει στο σπίτι του.

Αν η δουλειά του ασθενούς είναι κάποια δουλειά γραφείου τότε αυτός μπορεί να επιστρέψει κανονικά από τη επόμενη μέρα. Αν όμως η δουλειά του απαιτεί έντονη σωματική καταπόνηση ( π.χ. αγρότης, εργάτης ) , τότε συνιστάται αποφυγή αυτού το είδους των δραστηριοτήτων για διάστημα 1 εβδομάδας.

Υπάρχουν πιθανές παρενέργειες από τη βιοψία προστάτη?

Η βιοψία προστάτη με χρήση διορθικού υπερήχου είναι μια αρκετά ασφαλής διαγωστική διαδικασία με μικρό ποσοστό επιπλοκών. Η πιο συχνή ανεπιθύμητη συνέπεια της βιοψίας προστάτη είναι η παρουσία μικρής ποσότητας αίματος στα ούρα ( αιματουρία ), στο σπέρμα ( αιμοσπερμία ) , ή από το ορθό. Αυτού του είδους η αιμορραγία είναι συνήθως παροδική, μικρής έκτασης, και δεν χρειάζεται κάποια ειδική παρέμβαση.

Επίσης, παρ’όλο που χορηγούνται ισχυρά αντιβιοτικά στον ασθενή πριν, κατά τη διάρκεια, αλλά και μετά τη βιοψία προστάτη, υπάρχει μια μικρή πιθανότητα ανάπτυξης λοίμωξης και εμπυρέτου η οποία μπορεί να χρειαστεί περαιτέρω θεραπεία.

Σε κάθε περίπτωση, ο ασθενής θα πρέπει να αναφέρει στο γιατρό του οποιοδήποτε ανεπιθύμητο σύμπτωμα παρατηρήσει μετά τη βιοψία προστάτη.